پارک جنگلی قرق
پارک جنگلی قرق (جنگل قرق)
Ghorogh Forest Park
پارک جنگلی در شرق شهرستان گرگان.
جنگل قرق در موقعیت جغرافیایی 54درجه و 40دقیقه تا 54درجه و 42دقیقه طول شرقی و 36 درجه و 51دقیقه تا 36 درجه و 53دقیقه عرض شمالی واقع شده است. مساحت آن 650 هکتار است که اغلب آن جلگه‌ای است. ارتفاع نسبی آن 105 متر از سطح دریای آزاد بالاتر است که بلندترین نقطهی آن 600 متر و کوتاهترین نقطهی آن 40 متر می‌باشد. پارک جنگلی قرق در کیلومتر 20 جاده گرگان - گنبد قرار دارد. جنگل قرق از شمال به روستای قلیآباد، از شرق به روستای فاضلآباد و جنگل‌های رحمتآباد، از جنوب به جنگل‌های جعفرآباد و از مغرب به زمینهای کشاورزی محدود می‌شود. طرح اين پارك نخستين بار در سال 1348 توسط حسين سعيدي آشتياني، بنيان‌گذار پارك‌هاي جنگلي ايران، تهيه و عمليات اجرايي آن در سال 1350 شروع شد.
این پارک به دلیل داشتن آب و هوای مناسب و نزدیکی به گرگان، یکی از مناطق مهم گردشگری در استان به شمار می‌رود و به صورت تفرجگاه جنگلی مورد استفادهی مسافران و مردم نواحی مجاور قرار می‌گیرد. جمعیت زیاد گرگان و کمبود مراکز گردشگاهی، ضرورت ایجاد پارک جنگلی قرق را فراهم کرد. به همین منظور، در اسفندماه 1347، گزارش مقدماتی و طرح اولیه تبدیل منطقه جنگلی به پارک جنگلی قرق، تهیه و آماده شد.
این پارک از دو بخش جلگه‌ای و کوهستانی تشکیل شده است. جنگل‌های حد شمالی جادهی آسفالته، کاملاً دشتی، منطقه جنوبي آن، قسمتي دشتي و جلگه‌ای و قسمت دیگر کوهستانی است. جنوب شرقی پارک دارای پستی و بلندی و درههای کم عمق است که به طور کلی، جبهه عمومی آن رو به شمال و شیب نسبی سطح منطقه بین صفر و شصت درصد می‌باشد.
میانگین بارندگی سالانه پارک 6/633 میلیمتر، حداقل درجه حرارت متوسط سالانه 4/8 درجه سانتی‌گراد، حداکثر آن 5/27 درجه سانتی‌گراد و متوسط درجه حرارت 8/17 درجه سانتی‌گراد است. جریان باد در تابستان و بهار معمولاً در روز، از سمت غرب به شرق و در شب، از جنوب به شمال است.
منابع آبی پارک جنگلی قرق شامل عوامل طبیعی (چشمه، دره) و عوامل مصنوعی (احداث چاه) است. در جنگل‌های حد جنوبی جاده اصلی، درههای نسبتاً عمیقي وجود دارد که بعضي از آن‌ها در زمستان و بهار دارای آب جاری هستند. علاوه بر آن، این پارک دارای چشمههایی است که از کوهسار سرچشمه میگیرند. این پارک دارای 2 چاه نیمهعمیق و یک چاه عمیق است که از طریق لولهکشی، آب وارد منبع و از آن‌جا، وارد سیستم شبکه آبرسانی می‌شود که از نظر کیفیت، از درجه بالایی برخوردار است. موقعیت مناسب، وجود گیاهان متنوع، انواع درختان بومی جلگه‌ای، نهرهای پرآب و چشمهسارها از جمله عواملی هستند که محل را برای تبدیل به پارک جنگلي، مناسب نموده‌اند.
خاک این منطقه، آبرفتی سنگین است که منشأ آن، رسهای بادی است که طوفانهای شدید، آن‌ها را از ترکمنستان آورده است. عمق خاک قسمت جلگه‌ای، زیاد است و در آن سنگ‌های مادری صخره‌اي یا سنگ‌های قلوهای و همانند آن دیده نمیشود. قابلیت نفوذ خاک، نسبتاً کم و وضع پوشش مرده از جنس هوموس شیرین تجزیه شده و تیره رنگ است. لاشبرگ فراوان، خاک جنگل را پوشانده است.
گیاهان منطقه را از گروه رستنیهای جنگل‌های خزری یا هیرکانی مینامند و به همین دلیل، باید رستنیهای آن را از بقایای دوره سوم زمینشناسی دانست. درختانی مانند انجیلی، ممرز، بلوط، نمدار، سپیدار، توسکای قشلاقی، افرا و خُرمندی و درختان دیگر در این پارک دیده می‌شود. قسمتهای دیگر منطقه پس از عرض 150 متر در حد جنوبی، بیشتر پوشیده از گونه‌ي آزاد و بلوط است. در اين جنگل درختچههایی مانند آلوچه یا گوجه، ازگیل، تمشک و گل‌ها مانند بنفشه، سیکلامن، داردوست، شبدر، کوله خاس و نیلوفر نیز وجود دارد. از ویژگیهای پارک جنگلی قرق، دارا بودن گوزن زرد ایرانی (مرال) و گوزن خالدار (چیتال هندی) است كه اين پارك جنگلي را به عنوان زيستگاه گوزن قرمز معرفي مي‌كند. البته علاوه بر آن، حیواناتی همچون گراز، خرس، شغال، سمور و پرندگانی مانند قرقاول، فاخته، گنجشک و سیره و ... نیز زندگی می‌کنند.
تأسیسات موجود در پارک، شامل شبکههای آبرسانی، برق‌رسانی، سرویس بهداشتی، پارک وحش، پارک کودک، پناهگاههای چوبی، منطقهی کمپینگ و پیک نیک، نمازخانه، فروشگاه و رستوران، ساختمان نگهبانی، موزه علوم طبیعی و شبکههای جاده آسفالته است.
منابع:
• آشتیانی، سعید. (1349). پارک‌های ملی و تفرجگاههای عمومی. آموزشگاه عالی جنگل و مرتع گرگان.
• سعیدی آشتیانی، حسین، و آگاه، محمد. (1357). طرح پارک جنگلی قرق. گرگان : دفتر جنگلکاری و پارک‌های سازمان جنگلها و مراتع کشور.
• قائمی، رمضانعلی. (1379). جاذبه‌های جهانگردی استان گلستان. گرگان: سازمان ایرانگردی و جهانگردی استان گلستان.
• کردجزی، احمد. (1376). با پارکها و ذخایر جنگلی منطقه گرگان و گنبد آشنا شویم. گرگان : دفتر جنگلکاری و پارک‌های اداره کل منابع طبیعی منطقهی گرگان و گنبد.