محمدشفیع بن محمدصالح استرآبادی
اثر آفرينان استرآباد و جرجان (استان گلستان)
محمدشفيع بن محمدصالح استرآبادي
000-1245هـ.ق.
از شرح احوال و آثار «مولا محمدشفيع بن محمدصالح استرآبادي»، آگاهي اندکي در دست است.
براساس گزارش منابع شرح‌حال‌نگاري، مولا محمدشفيع استرآبادي، شايد در اواخر سده‌ي دوازده هـ. ق.، در «استرآباد» و در يک خانواده‌ي علمي و مذهبي ديده به جهان گشود. اما در صورتي که تلمذ وي از «سيد محمدمهدي بحرالعلوم» را بپذيريم، بايد گفته شود، حداقل بايد 20 سال پيش از مرگ استادش، (1155هـ.ق.) متولد شده باشد تا بتواند از محضر وي بهره ببرد.
در هر حال وي پس از تحصيل مقدمات و بخشي از سطوح، رهسپار «کربلا» گرديد و از محضر درس «آقا باقر بهبهاني» بهره برد.
او هم‌چنين از حلقه‌ي درس «سيد مهدي بحرالعلوم» استفاده کرد و چون به مقام شامخ استادي رسيد، به ميهن خود بازگشت و در زمره‌ي علماي بزرگ «ايران»، به خدمت و ارشاد پرداخت.
از آنچه در آثار «شيخ محمدحسن» «صاحب جواهر» از توصيف براي «ملا محمدشفيع» ملاحظه مي‌گردد، اين احتمال وجود دارد که از محضر ايشان نيز استفاده کرده است.
آثار:
بنا به گزارش «آقابزرگ»، اين اثر به سال 1238هـ.ق. در تعارض احوال نگارش يافته است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
مولف احاديثي را که در فضايل ائمه‌ي اطهار عليهم السلام است، از منابع «اهل‌سنت» استخراج کرده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
به گزارش فصل‌نامه پژوهش و حوزه، محمدشفيع استرآبادي، يک اثر با عنوان فوق در بيان اصول دين و عقايد «شيعه» دارد.
به گزارش از مصحح، وي در مقدمه، نمايي از اوضاع فرهنگي مذهبي عصر مؤلف، شخصيت او، جايگاه اين اثر در متون کلامي، استادان، شاگردان و مباحثي از اين دست را به تصوير کشيده و آن گاه مفصلاً مباحث رساله را که داراي چهار مقاله در زمينه توحيد، نبوت، امامت و معاد است معرفي کرده است.
گفتني است که شايد اين اثر متعلق به محمدشفيع بن محمدعلي استرآبادي باشد. نگارنده چون اثر فوق را مشاهده نکرده است، استناد آن را به هر کدام از نويسندگان فوق مساوي مي‌داند.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
اين اثر تا کنون چاپ نشده است. ليکن «عبدالکريم رضايي» به سال 1380 به تصحيح آن اقدام نموده و آن را در معرض انتشار قرار داده است.
يک رساله‌ي فارسي است در توضيح و بيان مسئله‌ي بدا.
نسخه‌هاي خطي:
«آقابزرگ» يک نسخه‌ي خطي از آن را مشاهده کرده است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
5. مجمع المعارف و مخزن العوارف
اين اثر شامل مباحثي از اصول و فروع دين با استفاده از احاديث است. هم‌چنين در بيان فضايل «اهل‌بيت» (ع) و معارف اسلامي مطالبي قابل دسترس دارد.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
اين کتاب همراه با کتاب «حلية المتقين» «علامه مجلسي» و رساله‌ي «حسنيه» «ابوالفتوح رازي» بارها چاپ شده است.
هم‌چنين به‌صورت سنگي در سال 1297هـ.ق. در «تهران» منتشر گرديده است.
يک رساله‌ي فارسي در احکام و مسائل فقهي است که از نمازه و روزه شروع شده و تا اعتکاف را مورد بحث قرار داده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
آثار ديگري با عناوين ذيل، به ملا محمدشفيع استرآبادي نسبت داده‌اند که از اين نسبت اطميناني در دست نيست؛ زيرا ممکن است از آثار محمدشفيع بن محمدعلي استرآبادي يا ديگران باشد. از اين‌رو اسامي آنها را بدون معرفي نسخه‌هاي خطي و غيره ذکر مي‌کنيم.
منابع:
تراجم الرجال 3/265؛ دايرةالمعارف تشيع 2/110؛ الذريعة 1/418 و 23/156؛ شرح‌حال علماي شيعه 387؛ طبقات اعلام الشيعة (الکرام البررة) 2/622؛ الفوائد الرجالية 1/68؛ کشف الحجب و الاستار 37؛ مرآة الشرق 1/775؛ معجم رجال الفکر و الادب في النجف 1/116؛ نجوم السماء 252، 363، 387.