محمدکاظم بن محمدشفیع حائری استرآبادی
اثر آفرينان استرآباد و جرجان (استان گلستان)
محمدکاظم بن محمدشفيع حائري استرآبادي
000-ح. 1238هـ.ق.
«شيخ محمدکاظم حائري استرآبادي»، فرزند «شيخ محمدشفيع استرآبادي مازندراني هزارجريبي»، يکي از فقهاي نامدار «استرآباد» است.
او در يک خانواده بزرگ علمي در «استرآباد» متولد شد و تحصيلات مقدماتي را در زادگاهش به پايان برد. سطح را از محضر درس والد خود بهره برد. آنگاه براي تکميل تحصيلات خود، عازم حوزه‌ي «اصفهان» گرديد.
حکمت و فلسفه را در «اصفهان» نزد «آقا محمد بيدآبادي» متوفاي 1197هـ.ق. خواند؛ به دليل هوش و پشتکار زياد، به سرعت در تحصيلاتش پيش رفت و پس از نيل به مقام بلند علمي، عازم «کربلا» شد.
در «کربلا» نيز به سختي تلاش کرد و از دروس فقه و اصول «آقا باقر بهبهاني» بهره برد تا اينکه به درجه‌ي اجتهاد نايل گشت و از او و ديگر استادانش اجازه‌ي اجتهاد دريافت نمود.
وي پس از فوت استادش کرسي درس و فتوا را به دست گرفت و به تدريس پرداخت. بعد از فوت «سيد علي طباطبايي»، مرجعيت به او منتقل شد و به عنوان يکي از بزرگترين مراجع تقليد، به خدمات ارزشمند براي مسلمانان اقدام کرد.
شيخ محمدکاظم استرآبادي، شاگردان زيادي را پرورش داد و آثار ارزشمندي از خود برجاي نهاد.
آثار:
اين کتاب به زبان فارسي و در بيان حضور قلب و آداب نماز است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
کتاب «آداب العشرة» نيز به زبان فارسي نگارش يافته است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
«آداب نماز يوميه» نيز مانند کتاب «آداب الصلوة (صلات)» به زبان فارسي و در بيان آداب و رسوم صحيح نمازهاي يوميه است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين اثر در شرح احوال دوازدهمين امام «شيعيان»، حضرت صاحب الزمان عليه السلام و در دو مجلد به زبان فارسي است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي دانشكدهي الاهيات و معارف اسلامي دانشگاه تهران» به شماره 223 در 272 برگ موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
کتابي است در چند باب که معجزات، کرامات، فضايل، مناقب و شرح احوال و شهادت حضرت علي بن ابي‌طالب عليه السلام را دربردارد.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 7199 در 232 برگ موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين رساله در اثبات صانع متعال و اصول دين به زبان فارسي است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مسجد اعظم» «قم» به شماره 1/414 در 17 برگ موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين اثر نيز به زبان فارسي و شامل مجموعه احاديث در فضايل و مناقب اميرالمومنين علي بن ابي‌طالب عليه السلام است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي وزيري يزد» به شماره 3/968 در 9 برگ موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين اثر را نويسنده‌ي کتاب «فرزانگان مازندران» و «دايرةالمعارف تشيع» به او نسبت داده است.
کتاب به زبان فارسي، درباره‌ي کلمات مشکل و متشابه قرآن و چگونه خواندن آن است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
11. ارشاد المنصفين و الزام الملحدين
شيخ محمدکاظم با نوشتن اين کتاب، ادعاها و اعمال باطل صوفيه را مورد نقد و چالش قرار داده و آن را رد کرده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
کتاب «الافلاکية» ظاهراً در علم نجوم است. ليکن نجوم شرعي و آنچه از نظر شرع مورد نياز است.
کتاب به زبان فارسي و در سه فصل مرتب شده است. فصل اول در ذکر عرش. فصل دوم در عدد افلاک. فصل سوم در اينکه براي انجام کارهاي روزانه، نيازي به رجوع به نجوم نيست.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 4370 در 139 برگ، کتابت سال 1232هـ.ق.، به احتمال زياد به خط مولف، موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 4527 در 271 برگ، کتابت سال 1235 هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
کتاب «الاقناعية» به زبان فارسي و در بيان اصول عقايد و مسائل اعتقادي است.
مولف آن را در هفت فصل ترتيب داده است. فصل اول در اثبات صانع است. فصل دوم در بيان توحيد الهي و يگانگي واجب تعالي است. فصل سوم در بيان صفات خداوند متعال است. فصل چهارم در عدل الهي است. فصل پنجم در نبوت عامه و خاصه است. فصل ششم در بيان مسائل امامت است و فصل هفتم در بيان مسائل معاد است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 4370 در يک مجموعه 139 برگي موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي دانشكدهي الاهيات و معارف اسلامي مشهد» به شماره 2/1799 در 30 برگ موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 4527 در 271 برگ، کتابت سال 1235هـ.ق. موجود است.
2 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه مدرسه‌ي مروي تهران» به شماره 1/924 در 30 برگ و شماره 1/952 موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي وزيري يزد» به شماره 5/1286 در 6 برگ موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
14. البرهانية الجلية في اثبات حقيقة (حقية) الاثني‌عشرية
دو اثر از آثار شيخ محمدکاظم استرآبادي، عنوان مشابه دارند. يکي از آنها با عنوان «البرهانية الجلية في اثبات حقية الاثني عشرية» است. اين کتاب به زبان فارسي و در دوازده فصل ترتيب يافته است.
فصل اول در وجوب تحصيل مذهب حق است. فصل دوم در ذکر مذاهب مختلف است. فصل سوم در معرفي مذهب حق که «شيعه» «اثناعشريه» است. فصل چهارم در براهين عقلي براي حقيقت مذهب «شيعه» است. فصل پنجم در براهين قرآن براي اثبات حقانيت مذهب «شيعه» است. فصل ششم در ادله‌ي نقلي و احاديث براي اثبات حقوق «شيعه» است. فصل هفتم در اوصاف حضرت علي عليه السلام است. فصل هشتم در بيان بدعت‌هاي مخالفين است. فصل نهم بيان بخشي از فضايل علي عليه السلام است. فصل دهم در امامت ائمه يازده‌گانه است. فصل يازدهم در بطلان خلافت جور است. فصل دوازدهم در بطلان ادله خلافت مدعيان خلافت جور است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 7280 در 152 برگ، کتابت سال 1268هـ.ق. موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 4527 در يک مجموعه 271 برگي، کتابت سال 1235هـ.ق. موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه مدرسه‌ي مروي تهران» به شماره 2/295 در 17 برگ، کتابت سال 1224هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
15. برهانية الجلية في تفضيل آل‌محمد علي جميع البرية
اين کتاب نيز که با کتاب قبلي مولف هم‌نام و مشابه است، به زبان فارسي و در مسائل اعتقادي است. هم‌چنين شامل مباحثي از فضايل ائمه‌ي اطهار عليهم السلام و افضليت آنها بر ساير بندگان خداست.
به درستي نمي‌دانيم که اين اثر با اثر پيشين يکي است يا متفاوت است. از آنجا که فهرست‌نويس آن را جداگانه و با مقداري تفاوت اسمي ثبت کرده و هم‌چنين در کتاب «دائرة المعارف تشيع» نيز مستقل آورده شده است، ما نيز جداگانه آورديم.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 4370 در يک مجموعه 139 برگي موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
کتاب «تحفة الاخيار» اثر ارزشمندي است در دو باب به زبان فارسي که باب اول در بيان معجزات ائمه‌ي بقيع است. باب دوم در بيان مشاهداتي که درباره‌ي اهل برزخ گفتني است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 4527 در يک مجموعه 271 برگي، کتابت سال 1235هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين کتاب ترجمه و توضيح تعدادي از احاديث قدسي به زبان فارسي است که شيخ محمدکاظم به درخواست چند تن از برادران ديني به نگارش آن پرداخته است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 4527 در يک مجموعه 271 برگي، کتابت سال 1235هـ.ق. موجود است.
2 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي وزيري يزد» به شماره 1/968 در يک مجموعه 230 برگي، کتابت سده 13هـ.ق. و شماره 4/1286 در 15 برگ موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
کتاب «تحفة المجاورين» در فضيلت زيارت امام حسين عليه السلام و فضل مجاورت آن حرم مطهر است.
کتاب در پنج فصل و يک خاتمه ترتيب يافته است. فصل اول در فضل زيارت امام حسين عليه السلام است. فصل دوم در ثواب مجاورت آن حضرت عليه السلام است. فصل سوم در فضيلت «کربلا» و حاير است. فصل چهارم در ثواب زيارت آن حضرت و اوقات مخصوص آن است. فصل پنجم در فضيلت زيارت ساير امامان عليهم السلام است. خاتمه در ثواب زيارت قبور مومنين است.
نسخه‌هاي خطي:
2 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 4370 در يک مجموعه 139 برگي، کتابت سال 1222هـ.ق. و شماره 10238 در 105 برگ، کتابت سال 1233هـ.ق. موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 4527 در يک مجموعه 271 برگي، کتابت سال 1235هـ.ق. موجود است.
2 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه مدرسه‌ي مروي تهران» به شماره 3/952 در يک مجموعه 314 برگي و شماره 3/924 در 32 برگ، کتابت سال 1225هـ.ق. موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مدرسه‌ي عالي شهيد مطهري (سپهسالار)» به شماره 5728 موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي وزيري يزد» به شماره 3/1286 در 4 برگ موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مرکزي رشت» به شماره 3/61 در يک مجموعه 131 برگي، کتابت سده 13هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين اثر نيز به زبان فارسي و در بيان معارف ديني شامل اصول و فروع و فضايل ائمه‌ي معصومين عليهم السلام است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه دانشگاه تهران» به شماره 610 در يک مجموعه 300 برگي، کتابت سال 1239هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
آيات و روايات مرتبط با آخرت، مانند: احتضار، مرگ، برزخ، حشر و نشر، قيامت، بهشت و جهنم، را جمع‌آوري و به فارسي توضيح داده است.
نسخه‌هاي خطي:
2 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مسجد جامع گوهرشاد» «مشهد» به شماره 603 در يک مجموعه 233 برگي، کتابت سال 1241هـ.ق. و شماره 1491 کتابت سده 13هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين اثر بسيار مختصر، براي شرح و توضيح لغات مشکل قرآن به زبان فارسي نگاشته شده است.
فهرست‌نويس نسخه‌ي خطي احتمال داده است که اين اثر همان «ارشاد الصبيان» مي‌تواند باشد؛ زيرا در اين کتاب نيز مولف به زبان ساده فارسي به معنا کردن لغات قرآن پرداخته است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي ملي جمهوري اسلامي ايران» به شماره 1/935 در 18 برگ، کتابت سال 1366 هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
از اين اثر فقط يک نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مسجد اعظم» «قم» مشاهده شده است. مولف به ترجمه چند حديث قدسي به زبان فارسي اقدام کرده است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مسجد اعظم» «قم» به شماره 2/3381 موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
25. ترجمه دوازده کلمه از تورات
همان‌طور که از نام کتاب آشکار است، بخش کوتاهي از کلمات تورات را به زبان فارسي ترجمه کرده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
26. تفضيل الائمة علي غير جدهم من الانبياء
کتاب ديگري است در فضايل و مناقب ائمه‌ي اطهار عليهم السلام.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
«تنبيه الغافلين» يک کتاب اخلاقي در پند و اندرز است. مولف آن را به زبان ساده‌ي فارسي و براي عموم نگاشته است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله حکيم» در «نجف اشرف» به شماره 3/98 در يک مجموعه 281 برگي، کتابت سال 1261هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
کتاب «توحيديه» در چهار باب، به زبان فارسي و در بيان اعتقادات است.
باب اول در ثواب اهل توحيد و معرفت است. باب دوم در اثبات صانع است. باب سوم در توحيد الهي است و باب چهارم در بيان صفات ثبوتيه و سلبيه است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 4370 در يک مجموعه 139 برگي موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 4527 در يک مجموعه 271 برگي، کتابت سال 1235هـ.ق. موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي وزيري يزد» به شماره 6/1286 در 8 برگ موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين کتاب نيز اثر ديگري از شيخ محمدکاظم استرآبادي در بيان يکي ديگر از مسائل اعتقادي است. مسئله جبر و اختيار از آن مسائل مهم عقيدتي است که «شيعه» به معناي خاصي از آن ايمان دارد. وي اين کتاب را به سال 1232ـ.ق. تمام کرده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
کتاب «الجدلية» نيز مانند ساير آثار حائري استرآبادي، به زبان فارسي است.
مولف مناظره‌ي «سيد بحرالعلوم» با علماي يهودي در قريه‌ي «ذي‌الکفل» به سال 1211هـ.ق. را ترجمه کرده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين اثر در موضوع امامت و ايضاً به زبان فارسي است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه مدرسه‌ي فيضيه» «قم» به شماره 34 برگ، کتابت سال 1237هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
مجموع چهل و دو حديث از رسول اکرم (ص) و از طريق «شيعه» و «اهل‌سنت» در فضايل اميرالمومنين و چهارده معصوم (ع) است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» در يک مجموعه 271 برگي، کتابت سال 1235 هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
«ملا محمد بن حسن شيرواني» متوفاي 1098هـ.ق. بر کتاب «معالم الاصول» حاشيه نگاشته است. شيخ محمدکاظم حائري استرآبادي نيز بر آن حاشيه، حاشيه نگاشته است. اين حاشيه به زبان عربي است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 619 موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي دانشكدهي حقوق و علوم سياسي اقتصادي تهران» به شماره 295 در يک مجموعه 229 برگي، کتابت سده 13هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
«الحجة البالغة» به زبان فارسي است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 5/14303 در 38 برگ موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
ترجمه و شرح برخي از احاديث قدسي است که در راه زيارت صاحب الامر عليه السلام نگاشته است. از اين‌رو نام آن را «حجة بقية الله» نهاده است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آستان قدس رضوي (ع)» به شماره 2/2522 در مجموعه‌اي 130 برگي موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مرکزي دانشگاه تهران» به شماره 5/2520 در يک مجموعه 110 برگي موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
ترجمه حديث قدسي و چهل سوره از تورات است. آياتي که شامل پند و اندرز خداوند متعال به حضرت موسي (ع) است.
اين حديث قدسي به حضرت علي (ع) منسوب است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آستانه حضرت فاطمه معصومه (س)» به شماره 154 در 52 برگ، کتابت سال 1310هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
در بيان خواص سوره‌هاي قرآن مجيد به زبان فارسي است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
38. درر الاخبار و جواهر الآثار
ترجمه‌ي تعدادي از احاديث و روايات عمومي در معارف ديني، اخلاق و مسائل روزمره‌ي زندگي به زبان فارسي است.
نسخه‌هاي خطي:
2 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 4527 در يک مجموعه 271 برگي، کتابت سال 1235هـ.ق. و شماره 5/13571 در 166 برگ، کتابت سال 1243هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
مجموعه گفتارها، روايات و آياتي است که در آموزش اخلاق اسلامي و پند و اندرز مي‌توان از آنها بهره برد. اين کتاب نيز به زبان فارسي است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي دانشكدهي الاهيات و معارف اسلامي مشهد» به شماره 1/1799 در 142 برگ موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه مدرسه‌ي فيضيه» «قم» به شماره 1/1239 در 72 برگ، کتابت سال 1237هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين کتاب به زبان فارسي و در مسائل اعتقادي مانند: ايمان، کفر، شرک و نفاق است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
شيخ محمدکاظم با نوشتن اين اثر، سعي کرده است، کلماتي از ائمه يا منسوب به ائمه (ع) را که برخي از روي جهل به غلو معنا کرده‌اند، معنا کند. در واقع شبهه و توهم غلو را رفع کرده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
42. رساله در فضيلت ائمه از انبياء
براساس مفهوم بخشي از روايات «شيعه»، ائمه عليهم السلام از انبياي پيشين، مانند انبياي بني‌اسرائيل، افضل هستند. مولف با اين اثر در صدد اثبات چنين فضيلتي است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
کتاب يا رساله‌ي مختصري است در معجزات پيامبر اکرم (ص) که به زبان فارسي نگاشته است.
برخي معتقد است که اين رساله، بخش نخست کتاب «تحفة الاخيار» يا «معارف الانوار» مولف است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه مدرسه‌ي فيضيه» «قم» به شماره 5/1239 در 38 برگ، کتابت 1237هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
رساله‌ي مختصري است در آداب وضوء و نماز که در پنج باب آن را تنظيم کرده و به زبان فارسي عمومي نگاشته است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 4527 در يک مجموعه 271 برگي، کتابت سال 1235هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
45. رسالة في مسائل العدل الاربعة
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
46. الروحية
اين کتاب ارزشمند، در مباحث مربوط به روح است. مولف آن را به زبان فارسي و در سه فصل ترتيب داده است.
فصل اول در کيفيت انتقال روح از عالمي به عالم ديگر است. فصل دوم در معناي روح است. فصل سوم در اعداد و افراد روح است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 4370 در 139 برگ موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي فاضل خوانساري (ره)» به شماره 4/265 در يک مجموعه 312 برگي، کتابت سده 12هـ.ق. موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 4527 در يک مجموعه 271 برگي، کتابت سال 1235هـ.ق. موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه مدرسه‌ي فيضيه» «قم» به شماره 4/1239 در 11 برگ، کتابت سال 1237هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
در شرح احوال اصحاب نيک رسول خدا مانند: سلمان فارسي، ابوذر غفاري و مقداد است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
48. ضروريات‌الدين و المذهب و حکم منکر احدهما
همان‌طور که از نام کتاب مشخص مي‌گردد، مولف مسائل مهم و ضروري دين را به طور مختصر بيان کرده و حکم کسي که منکر يکي از آنها گردد، گفته است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
به‌نظر مي‌رسد اين رساله‌ي مختصر، غير از رساله‌ي «کاشف العدل» مولف است.
موضوع آن مسائل اعتقادي در هدايت و گمراهي و جبر و اختيار است.
فصل اول در جبر و اختيار و استطاعت. فصل دوم در قضا و قدر و مشيت. فصل سوم در سعادت و شقاوت و خير و شر. فصل چهارم در هدايت و اضلال و توفيق و خذلان است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 4370 در يک مجموعه 139 برگي موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
50. عقايد حيدريه و معارف دينيه
رساله‌ي ديگري است از مولف به زبان فارسي در بيان مبدا و معاد و ديگر معارف اسلامي.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
رساله‌ي مختصري است به فارسي در مسئله‌ي غيبت.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين رساله مختصر، شامل مباحث مفيد براي عامه‌ي مردم در نيازهاي ديني و اجتماعي است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه مدرسه‌ي فيضيه» «قم» به شماره 6/1239 در 24 برگ، کتابت سال 1237هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
رساله‌ي ديگري از شيخ محمدکاظم استرآبادي در مسائل اعتقادي است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين اثر نيز به زبان فارسي و در مسائل اعتقادي مانند ايمان، عدالت و غيره است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 4527 در يک مجموعه 271 برگي، کتابت سال 1235هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
56. کاشف الغلو و هادي اهل العلو
در رد ادعاهاي غلات و شبهات غلوآميز است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
مطالب گوناگوني است که ملا محمدکاظم استرآبادي به گردآوري آن دست يازيده است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي دانشكدهي الاهيات و معارف اسلامي دانشگاه تهران» به شماره 811 در 116 برگ، کتابت سال 1222-1227هـ.ق. موجود است. فهرست‌نويس، اين نسخه را به نام «محمدکاظم بن محمدنصير هزارجريبي» ثبت کرده است. در حالي‌که چنين کسي وجود ندارد. نام صحيح يا همان «محمدکاظم بن محمدشفيع هزارجريبي» است و يا «محمدمهدي بن محمدنصير استرآبادي». از آنجا که در منابع موجود، کشکول را به محمدکاظم بن محمدشفيع نسبت داده‌اند، لذا ذيل نام او معرفي شد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
«کنز الفوائد» يک کتاب اخلاقي است. مولف در مقدمه‌ي آن مي‌گويد: «مجموعه فوائد متفرقه و نافعه براي برادران ديني است.»
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 2930 در 189 برگ، کتابت سال 1237هـ.ق. موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه مدرسه‌ي فيضيه» «قم» به شماره 1006 در 212 برگ، کتابت 1299هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
59. گنج شفا و رافع دعا
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين اثر در معارف و مسائل مختلف از جمله شامل تاريخ، اخبار و احاديث و داستان است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله فاضل خوانساري (ره)» به شماره 3/265 در يک مجموعه 312 برگي، کتابت سده 12هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
61. المباهلة مع المخالفين للحق
اين اثر در رابطه با جواز «مباهله» در مواقع اثبات حقانيت بر مخالف دين است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
«مجمع الدرر» نيز از کتابهاي شيخ محمدکاظم استرآبادي در بيان فضايل و مناقب حضرت اميرالمومنين علي بن ابي‌طالب (ع) است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي ملي ملک تهران» به شماره 180 برگ، کتابت سده 12هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
63. مجمع الفضائح لارباب القبائح
در بيان مطاعن و قبايح اعمال جمعي از مسلمانان صدر اسلام در ممانعت از حق مسلم ولي و خليفه‌ي بلافصل رسول اکرم (ص) است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
يک کتابت اخلاقي به زبان فارسي است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين اثر نيز به زبان فارسي است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي وزيري يزد» به شماره 6/968 در 203 برگ، کتابت سده 13هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين کتاب نيز از آثار فارسي محمدکاظم استرآبادي در فضايل و مناقب و اثبات حقانيت و خلافت بلافصل اميرالمومنين (ع) است.
کتاب در چند مجلد است. همه‌ي مجلدات آن در دسترس نبوده و ديده نشده است. جلد دوم آن در سه مجلد است. جلد هفتم آن در احوال حضرت حجت و معجزات آن امام (عج) است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آستان قدس رضوي (ع)» به شماره 7984 در 461 برگ، کتابت سال 1238هـ.ق.، مجلد اول، موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
احاديث و اخبار درباره‌ي امامت است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 4798 در 260 برگ، کتابت سال 1239هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
کتاب مفصلي است گويا در هشت جلد که جلد دوم آن به اميرالمومنين علي (ع) اختصاص دارد.
مولف در اين اثر از شرح احوال و فضايل و مناقب ائمه‌ي اطهار (ع) سخن گفته و اخبار و احاديث موثق درباره‌ي امامت را نقل کرده است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 10896 در 272 برگ، مجلد دوم موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 5576 در 184 صفحه، کتابت سال 1203هـ.ق. موجود است.
2 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مسجد اعظم» «قم» به شماره 1653 کتابت سده 13هـ.ق. و شماره 2/414 در 375 برگ، کتابت جلد دوم، موجود است.
به گزارش «آقابزرگ»، 1 نسخه‌ي خطي از هر هشت جلد و به خط مولف، در «کتابخانه‌ي شيخ عبدالحسين» در «کربلا» موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
69. مقامات عاليه محمد و آل محمد (ص)
اين رساله در مقامات و فضايل پيامبر اکرم (ص) و ائمه‌ي اطهار عليهم السلام است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه آستان قدس رضوي (ع)» به شماره 7155 موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
در معرفي رئيس جهال از نظر مولف که گويا «حافظ شيرازي» است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
75. النقمات النازلة علي الطاغين و الرحمات علي المرسلين و القول في عصمتهم
بيان اخبار و روي‌دادهاي خاص درباره‌ي مخالفان ائمه‌ي اطهار (ع) و دشمنان خدا، پيامبر (ص) و امامان، (ع) در مقابل رحمت و لطف خدا بر پيامبران و چهارده معصوم (ع) و مبحث عصمت است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
مجموعه مطالب متفرقه‌ي اخلاقي، اعتقادي و تاريخي با استفاده از اخبار و احاديث، به زبان عربي است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي آيت‌الله العظمي مرعشي نجفي (ره)» به شماره 5257 در مجموعه 289 برگ، کتابت سال 1240هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين رساله به زبان فارسي و در بيان مذمت بي‌فکري و عدم تعقل در مسائل اجتماعي، اقتصادي و ديني است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي مجلس شوراي اسلامي» به شماره 4527 در يک مجموعه 271 برگي، کتابت سال 1235هـ.ق. موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
منابع:
اعيان الشيعة 10/42؛ دائرة المعارف تشيع 2/413-414؛ دانشمندان و رجال مازندران 90؛ الذريعة 4/358، 488 و 5/82، 90، 259 و 8/197 و 10/61 و 11/49 و 15/117، 282 و 16/79 و 17/238 و 18/161 و 19/47 و 20/28، 115، 156، 357 و 21/188-189، 191 و 22/362 و 24/295؛ طبقات اعلام الشيعة (الکرام البررة) 12/265-267؛ فرزانگان مازندران 1/168-169؛ الفوائد الرضوية 598؛ فهرست نسخه‌هاي خطي فارسي 2/771، 829، 991 و 5/226 و 6/4405، 4542، 4550؛ فهرستواره کتابهاي فارسي 3/1533، 1776، 1778، 1789، 2180؛ کشف الحجب و الاستار 476؛ مشتدرکات اعيان الشيعة 4/459؛ معجم التراث الکلامي 1/123، 131، 210، 234، 409، 417 و 2/40، 63، 217، 218، 314، 383-384، 423-424، 434، 476 و 3/275، 330-331 و 4/180، 250، 253، 483، 534 و 5/22، 45، 59-60، 101، 171، 172، 283-284، 417؛ معجم طبقات الفقهاء 13/624؛ معجم طبقات المتکلمين 5/177؛ معجم المولفين 11/157.