میر محمدمعین استرآبادی
اثر آفرينان استرآباد و جرجان (استان گلستان)
قرن 10هـ.ق.
از شرح احوال و آثار «محمدمعين استرآبادي» هيچ اطلاعي در دست نيست.
اما از گزارشي که فهرست‌نويس يکي از آثار وي ارايه کرده است، چنين استفاده مي‌شود که مير محمدمعين استرآبادي پيش از سده‌ي يازدهم هـ. ق. مي‌زيسته است.
همين گزارش احتمال داده است که وي مدتي در «کاشان» اقامت داشت.
«نفيسي» او را از دانشمندان و شعراي استرآباد به شمار آورده که در مشهد زندگي مي‌کرد. وي تخلص مولا محمدمعين استرآبادي را «معيني» دانسته است.
«آقابزرگ» از دو اثر منظوم وي خبر داده و به نقل از «ريحانة الادب»، او را مشهور به «معين لذت» معرفي کرده است. زمان او را نيز سده‌ي دهم هـ. ق. دانسته است.
براساس همين گزارش، معين استرآبادي مدتي در «مشهد» زندگي کرده و سال 976هـ.ق. از سوي «شاه تهماسب»، همراه «معصوم بيک»، به عنوان سفير صلح، به «ترکيه»، دربار «سلطان سليم» رفته است. اين هيات از آنجا رهسپار حج مي‌شود. هنگام بازگشت ميان «معصوم بيک» و «امير الحاج» «عثماني» اختلاف و جنگ روي مي‌دهد. «معصوم بيک» کشته مي‌شود. ملا معمدمعين از راه بيابان به سوي «هندوستان» فرار و در دريا کشتي حامل او دچار حادثه شده وغرق مي‌شود.
آثار:
ترجمه‌ي رساله‌ي «برهانيه» «قاضي برهان‌الدين ساوي» است که از عربي به فارسي برگردانده است. موضوع آن مسائل شرعي و تعيين مقدار اوزان و حساب شرعي مانند: درهم شرعي، مثقال، دينار، صاع و رطل است.
«هرمان اته» آن را با عنوان «رساله اوزان» معرفي کرده است.
نسخههاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي بشير حسين شفيع» در «لاهور» به شماره 307 با عنوان «ترجمه رساله برهانيه در اوزان» موجود است.
نسخههاي چاپي:
چاپ نشده است.
«آقابزرگ» اين احتمال را داده است که وي ديوان يا اشعاري دارد.
نسخههاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخههاي چاپي:
چاپ نشده است.
به گزارش «آقابزرگ»، يک رساله‌ي فارسي است.
نسخههاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخههاي چاپي:
چاپ نشده است.
منابع:
تاريخ نظم و نثر در ايران 1/518؛ تذکره‌ي صبح گلشن 434؛ الذريعة 9/1075 و 18/297؛ ريحانة الادب 5/348-349؛ فرهنگ سخنوران 500؛ فهرستواره کتابهاي فارسي 4/2617؛ گلزار جاويدان 3/1378.