یحیی بن حسین شجری جرجانی
اثر آفرينان استرآباد و جرجان (استان گلستان)
412-479هـ.ق.
«يحيي بن حسين بن اسماعيل بن حرب بن زيد شجري جرجاني»، ملقب به «الامام المرشد بالله» از پيشوايان و بزرگان «زيديه» در «جرجان» و شمال «ايران» است.
او عالمي تبارشناس، محدثي ثقه، متکلمي متبحر و مجتهدي حافظ توصيف شده است.
در دوران حکومت «المستظهر عباسي» يحيي بن حسين به دعوت عليه «عباسيان» و عمال آنها برخاست. مردم را به جهاد و عدل خواند.
يحيي، استادان متعددي داشت. يکي از مهم‌ترين استادانش، پدرش «حسين بن اسماعيل» بود.
لازم به توضيح است که «آقابزرگ» در «الذريعه» نام او را «ابوطالب يحيي بن حسن (حسين) بن هارون حسيني هروي» ثبت کرده است. کتاب وي را نيز «الامالي» ناميده است. اما به‌نظر مي‌رسد، اين دو تن متحد نيستند. ليکن چون اطلاعات زيادي از وي در دست نيست، لذا در ذيل همين مدخل به او اشاره شد.
آثار:
1. الامالي الاثنينية (الانوار)
اين اثر که با عنوان «الانوار في فضائل آل‌البيت عليهم السلام» نيز خوانده مي‌شود، شامل احاديثي است که از طريق «زيد بن علي بن حسين بن علي بن ابي‌طالب (ع)» در فضايل آل‌البيت (ع) نقل شده است.
بخشي از احاديث نيز از طريق «اهل‌سنت» نقل شده است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي جامع يمن» موجود است.
نسخه‌هاي ديگري در کتابخانه‌هاي «زيديان» «يمن» موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
2. الامالي الخميسية (امالي شجري)
اين کتاب در دو مجلد و در مکارم اخلاق است که با عنوان «امالي شجري» نيز شناخته مي‌شود. کتاب امالي از نظر «زيديه»، کتاب پراعتباري است.
نسخه‌هاي خطي:
هيچ نسخه‌ي خطي به دست نيامد.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
3. سيرة الامام المويد بالله احمد بن الحسين الهاروني
شرح‌حال و آثار يکي از رهبران «زيديه» به نام «احمد بن حسين هاروني»، ملقب به «الامام المويد بالله» است.
نسخه‌هاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه خصوصي عبدالسلام بن عباس الوجيه» موجود است.
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي سيد احمد بن محمد بن علي شامي» در «صنعا» موجود است.
نسخه‌هاي چاپي:
چاپ نشده است.
منابع:
اتحاف المسترشدين 53؛ اعلام المولفين الزيدية 1100-1101؛ طبقات اعلام الشيعة (نوابغ الرواة) 1/331؛ لسان الميزان 6/247؛ مصادر التراث في المکتبات الخاصة في اليمن 1/17، 182، 408، 463، 543، 566 و 2/141، 148، 397، 531، 632؛ مولفات الزيدية 1/153 و 2/109.