اسکندر بن دبیس جرجانی

اثر آفرينان استرآباد و جرجان (استان گلستان)

اسکندر بن دبيس جرجاني

قرن 5هـ.ق.

«آقابزرگ» به نقل از «لسان الميزان»، «اسکندر بن دبيس بن عکبر رشيدي جرجاني» را به عنوان يکي از فقهاي زاهد معرفي مي‌کند.

براساس همين گزارش، اسکندر از نوادگان «مالک اشتر نخعي» است. لقب وي «صارم‌الدين بوده» و باوجود اهل علم و فقه بودن، در لباس امرا زندگاني مي‌کرد.

پس از آن تصريح مي‌نمايد که اسکندر بن دبيس، تصانيفي در مذهب اماميه داشت. اما نام و نشاني از آنها به دست نمي‌دهد.

اين در حالي است که منابع ديگر، در نام پدر، جد و نسبت وي اختلاف دارند. نام پدرش را «دبيس»، «دربيس»، «دوبس» و نام جدش را «عکبر»، «عکير»، «عکر»، «عسکر» و نسبت «رشيدي» را «ورشيدي»، «ورشندي» و نسبت «جرجاني» را «خرقاني» هم نوشته‌اند.

اين‌همه، از اشتباهات کاتبان و نسخه‌نويسان ناشي شده است. اما آنچه اکثر منابع به آن اعتماد کرده‌اند، همان صورتي است که در فوق به نگارش درآمد.

از آنجا که نام و نشاني، از آثار اسکندر بن دبيس جرجاني نيامده، ما نيز عاجز از برشمردن آنها هستيم. ليکن به جهت اينکه آثاري داشته است، در زمره‌ي اثرآفرينان «جرجان» و «استرآباد» شمرده شد.

منابع:

اعيان الشيعة 1/301؛ امل الآمل 2/33جامع الرجال 1/237؛ جامع الرواة 1/90؛ طبقات اعلام الشيعة (النابس في القرن الخامس) 2/30-31؛ فهرست منتجب‌الدين 16؛ قاموس الرجال 2/5؛ لسان الميزان 1/504؛ معجم رجال الحديث 3/87؛ معجم رجال الحديث و ثقاته 1/475.