چنار قشلاق
چنارقشلاق
Čenārqešlāq
روستایی در دهستان قرق از بخش بهاران شهرستان گرگان، استان گلستان.
این روستا در 23 کیلومتری شرق مرکز استان گلستان و در نقطه‌ی ً24 َ56 °36 عرض و ً44 َ38 °54 طول جغرافیایی واقع شده است. ارتفاع این روستا از سطح دریا 40 متر است.[1]
چنارقشلاق از سوی شمال به اراضی عطاآباد و پیرواش، از جنوب به روستاهای قلیآباد و حسینآباد ملک، از شرق به گوزن فارس و جهانآباد علیا و از غرب به اراضی روستای شیرنگ و تیمورآباد محدود میشود.
برای رسیدن به این روستا باید 16 کیلومتر مسیر بزرگراه گرگان ـ گنبد را طی کرد و از مجاور روستای نوده ملک 7 کیلومتر به شمال در جاده عطاآباد پیش رفت.
برابر نقل اهالی این ناحیه تا اواسط دوره قاجار به عنوان چراگاه قشلاقی دامهای دامداران و خوانین بلوک ملک بوده و درختان چنار هم در این منطقه وجود داشت، لذا به آنجا «چنار قشلاق» میگفتند، پس از ساخت خانه و استقرار روستا در آنجا نیز به همین نام خوانده شد.[2]
با توجه باینکه در منابع تا اواخر دوره قاجار نامی از این روستا نیامده، اینگونه برداشت میشود که این آبادی در انتهای دوره قاجار شکل گرفته باشد، در همین خصوص در گزارش 13 شهریور 1297 وکیلالدوله آمده که طایفه داز بعد از قتل ساعدالسلطنه[3] دو سه فرقه شده و هر فرقه با یک نفر از کسان آن مرحوم متحد شده بنای بر خرابی دهات ملک را دارند، قریه چنار قشلاق که تازه ساخته شده است، عقیده برای خرابی آنجا دارند.[4]
در کتاب فرهنگ جغرافیایی ایران که در اوایل پهلوی اول منتشر شد، این آبادی از روستاهای دهستان ملک بخش مرکزی گرگان با 195سکنه معرفی شده است. مذهب اهالی تشیّع و پیشه‌ی آنها زراعت و گلهداری بود. محصولاتی همچون برنج، غلات، توتون در روستا کشت می‌شد. قنات مهمترین منبع فراهم کننده‌ی آب روستا به حساب می‌آمد. زنان روستا به پارچه بافی نخی و کرباس مشغول بودند.[5]
آمار جمعیت این آبادی در دوره‌های مختلف سرشماری نفوس و مسکن ایران به این شرح است:[6]
|
سال |
خانوار |
جمعیت |
|
1335 |
* |
192 |
|
1345 |
72 |
438 |
|
1355 |
125 |
675 |
|
1365 |
214 |
1239 |
|
1375 |
256 |
1376 |
|
1385 |
315 |
1356 |
|
1390 |
360 |
1334 |
|
1395 |
391 |
1339 |
روستا در ناحیهی هموار و دشت قرار گرفته است.
اکثر خانه‌های روستا در دهه‌های اخیر نوسازی شده و حدود 10 خانه که قدمت آن به دوره پهلوی می‌رسد هنوز پابرجا هستند.آنچه که از نقل اهالی بر میآید روستا در گذشته در شمال آبادی فعلی مستقر بوده و به اندکی جابجایی به مکان فعلی منتقل شده است و در این سال‌ها نیز بیشتر از ناحیه جنوب و شرق در حال توسعه است.
ساکنان چنار قشلاق به زبان فارسی صحبت میکنند، مسلمان و شیعه مذهب هستند، بیشتر آنان به کشاورزی و تعداد محدودی نیز به دامداری و کارگری مشغول‌اند. کشاورزان این روستا در زمین‌های کشاورزی روستا که حدود 650 هکتار است، محصولاتی همچون برنج، گندم، سیب زمینی میکارند. همچنین در این روستا حدود 5هکتار باغات درختان مثمره از جمله مرکبات، آلو، هلو و .. وجود دارد. همچنین دامداران روستا دارای حدود 1000 راس گوسفند و 450 راس گاو هستند.
اهالی اراضی شرق روستا را زمین‌های حاج عابدین، اراضی شمال را زمین‌های حاج علی جان و اراضی جنوب را زمین‌های کبیری مینامند. که برگرفته از نام مالکان قبلی آنها است.
از نام‌های خانوادگی پرجمعیت روستا میتوان به مهقانی، طبرسا، خدری، لکزایی، بدری، زینلی، دانایی اشاره کرد. بخشی از ساکنان این روستا خانوادههای مهاجر سیستانی هستند که در دوره پهلوی به این آبادی کوچ کردهاند.
چنار قشلاق از امکانات زیربنایی همچون آب آشامیدنی لوله کشی، برق، گاز، جاده آسفالت و تلفن بهره‌مند است. در اینجا خانه‌ی بهداشت، مدرسه ابتدایی، سه مسجد، 3 فاطمیه بنا شده است.
4 نفر از اهالی این روستا در جنگ ایران و عراق به شهادت رسیدند.[7]
[1]. سازمان نقشه برداری کشور.
[2].لکزایی، نوروز.(14/11/1402).
[3]. مهدی خان ملک معروف به ساعد لشکر که مدتی نایب حکومت اسرآباد بود.
[4]. مقصودلو، (1363). صص 614
[5]. فرهنگ جغرافیایی ایران.(1329). ص94.
[6]. مرکز آمار ایران.
[7]. لکزایی، نوروز.(14/11/1402).
منابع:
- سازمان نقشه برداری کشور، پایگاه ملی نام‌های جغرافیایی ایران. قابل دسترسی از: https://gndb.ncc.gov.ir
- فرهنگ جغرافیایی ایران (1329). (جلد سوم، استان دوم). تهران: دایره جغرافیایی ارتش. 332 ص.
- لکزایی، نوروز. (14/11/1402)، (دهیار روستای چنار قشلاق). مصاحبه با مرکز دانشنامه گلستان.
- مرکز آمار ایران. درگاه ملی آمار. نتیجه سرشماری نفوس و مسکن. قابل دسترسی از: https://www.amar.org.ir
- مقصودلو، حسینقلی. (1363). مخابرات استرآباد. (جلد1و2). به کوشش ایرج افشار و محمدرسول دریاگشت. تهران. نشر تاریخ ایران.1010ص.