خواجه علی آزادی
اثر آفرينان استرآباد و جرجان (استان گلستان)
علي بن حسين استرآبادي (خواجه علي آزادي)
000-901هـ.ق.
«خواجه علي بن حسين استرآبادي» متخلّص به «آزادي» يا «بازاري»، از شعراي قرن دهم هـ. ق. است.
او از سرايندگان دربار «فريدون حسين ميرزاي گورکاني» فرزند «ميرزا حسين بايقرا» است. البته همراهي وي با دربار «فريدون حسين ميرزا» کوتاه بود؛ زيرا او از احساس منت امير، بر دوش خود، رنجيده خاطر شد و دربار وي را ترک گفت.
مناعت طبع شاعر از اين تلخ‌کامي، در يک رباعي چنين منعکس گرديده است:
گفتم با دل که اي دل احوال تو چيست
دل ديده پرآب کـرد و بسـيار گريست
گفـتـا کـه چـگونه باشد احـوال کسي
کـو را بـه مـراد ديـگـري بايد زيست
از شرح احوال و زندگاني شاعر مطلب زيادي نمي‌دانيم. فقط اين نکته را مي‌توان گفت که اين شاعر، جد «محمود بن مير محمد قاضي استرآبادي» است.
آثار:
ظاهراً ديوان خواجه علي آزادي برجاي نمانده و يا در اثر حوادث زمان مفقود گشته است. مرحوم «آقابزرگ» از ديوان يا شعر او سخن گفته ولي نسخه‌اي از آن گزارش نداده است.
نسخههاي خطي:
هيچ گزارشي از نسخ خطي آن در دست نيست.
نسخههاي چاپي:
چاپ نشده است.
منابع:
آتشکده‌ي آذر 1/24، 787؛ اثر آفرينان 1/29؛ تاريخ نظم و نثر در ايران 2/665؛ تحفه سامي 371؛ تذکره‌ي روز روشن 8-9؛ الذريعة 9/119؛ شمع انجمن 88؛ فرهنگ سخنوران 5، 74؛ قاموس الاعلام 2/1194؛ گلزار جاويدان 1/187؛ مخزن الغرايب 1/371.