محمد نامی استرآبادی
اثر آفرينان استرآباد و جرجان (استان گلستان)
000-1238هـ.ق.
«ميرزا محمد نامي استرآبادي کرمانشاهي»، از ادبا، شعرا و فضلاي استرآبادي الاصل «کرمانشاه» است.
شرح‌حال‌نگاران، محمد نامي را از احفاد «ميرزا مهدي خان» منشي «نادرشاه افشار» معرفي کرده‌اند. از آنجا که پدر و جدش در دستگاه حکومتي خدمت مي کرد، مجبور به هجرت به ديگر شهرهاي «ايران» شدند.
پدرش در «کرمانشاه» خدمت مي‌کرد و ميرزا محمد در آنجا ديده به جهان گشود. خودش در دستگاه حکومت «محمدعلي ميرزا دولتشاه» صاحب مقام و منزلت بود.
«ميرزا احمد ديوان بيگي شيرازي» در «حديقة الشعرا»، نامي را از شاعران فاضل و رئيس ادبا توصيف کرده است.
او مي‌گويد: در زمان توقف در «کرمانشاه» دو نسخه از اشعار او را ديدم. سپس توضيح مي‌دهد که يکي از آنها را يکي از شاگردانش تغيير داده و پس از تصرفاتي به نام خود کرده است. نسخه‌ي ديگر هم ناتمام بود.
اما «فرشيد يوسفي» در «باغ هزار گل» مي‌نويسد: «ديوان نامي را چندين سال پيش نگارنده ملاحظه نمود که با خط بسيار زيبا تهيه و تدوين شده بود...»
برخي منابع مانند «تاريخ مشاهير کُرد»، نامي کرمانشاهي را از طايفه‌ي «کلهر» تصور کرده و در زمره‌ي شعراي کُرد آورده است. «لغت‌نامه‌ي دهخدا»، «نامي کلهري» را با «نامي کرمانشاهي» يکي دانسته و او را «نامي کرمانشاهي کلهري» فرض کرده است.
به‌نظر نمي‌رسد منظور «تاريخ مشاهير کرد»، از «نامي کلهري»، همان نامي کرمانشاهي استرآبادي باشد. خصوصاً که «نامي کلهري» را از مقربان و نزديکان «الله قليخان زنگنه» حاکم «کرمانشاه» معرفي کرده است.
در هر حال نامي استرآبادي کرمانشاهي، از شعرايي است که قصايد و غزليات در مدح رسول اکرم (ص) و ائمه‌ي اطهار (ع) بسيار سروده و اشعارش از مهارت و قدرت طبع او حکايت دارد.
ميرزا محمد استرآبادي کرمانشاهي ظاهراً در همان «کرمانشاه» زيست و هم در آنجا به سال 1238هـ.ق. بدرود حيات گفت.
نام پدر نامي کرمانشاهي به دست نيامد. ليکن فرزندش «ميرزا عبدالمجيد» متخلّص به «منظر» و نوه‌اش «ميرزا حسن» متخلّص به «کوثر» است.
آثار:
نسخههاي خطي:
1 نسخه‌ي خطي در «کتابخانه‌ي ملي تبريز» به شماره 2628 در 116 برگ، کتابت سده 13 و 14هـ.ق. موجود است.
«ديوان بيگي» نيز از دو نسخه در «کرمانشاه» خبر داده است.
هم‌چنين «فرشيد يوسفي» نيز از وجود يک نسخه در «کرمانشاه» که آن را به خط زيبا ديده است، گزارش مي‌دهد.
نسخههاي چاپي:
چاپ نشده است.
منابع:
اثر آفرينان 6/17؛ باغ هزار گل، تذکره‌ي سخنوران کرمانشاه 530، 667-669؛ تاريخ شعراي کرمانشاه 138؛ تاريخ مشاهير کرد 1/272؛ تذکره‌ي مختصر شعراي کرمانشاه و انجمن‌هاي ادبي – مطبوعات 137؛ حديقة الشعراء 2/1461 و 3/1843-1851؛ الذريعة 9/1167؛ فرهنگ سخنوران 491، 919؛ گلزار جاويدان 3/1604؛ لغت‌نامه‌ي دهخدا (ذيل نامي) 265؛ مجمع الفصحاء، بخش سوم 2/1601.