محمد بن حسین جرجانی
اثر آفرينان استرآباد و جرجان (استان گلستان)
000-421هـ.ق.
«ابوالحسين محمد بن حسين بن محمد بن حسين بن عبدالوارث فسائي جرجاني نحوي»، از شعرا، ادبا، شاعران و لغت‌شناسان قرن پنجم هـ. ق. است.
«ابن‌عبدالوارث» را «ابن‌اخت فارسي» نيز مي‌خوانند؛ زيرا وي خواهرزاده‌ي و شاگرد خاص «ابوعلي فارسي» است.
ابوالحسين ابن‌عبدالوارث، اصالتاً از مردم فارس است. ليکن در «نيشابور» زاده شد. در شهرها و سرزمين‌هاي مختلف به تحصيل دانش و شنيدن حديث گذراند.
مدتي در خدمت «صاحب بن عباد» در «ري» بسر برد. پس از آن اندک زماني در «غزنه» به خدمت دربار «غزنويان» درآمد و در پادشاهي کوتاه «اسماعيل بن سبکتگين غزنوي»، به وزارت رسيد.
پس از سقوط دولت مستعجل «اسماعيل بن سبکتگين»، به «خراسان» بازگشت و در «نيشابور» اقامت گزيد.
او سفري به حج داشت. هنگام بازگشت از سفر حج، اقامت دائمي در «جرجان» را اختيار نمود و تا پايان عمر در آن شهر ماند.
وي در «جرجان» به تدريس پرداخت. يکي از مشهورترين شاگردان وي «عبدالقاهر جرجاني» است. که تنها در نزد «ابن‌عبدالوارث» درس خواند و بدان مقام ارجمند رسيد.
آثار:
اين ديوان به زبان عربي است.
نسخههاي خطي:
هيچ نسخهي خطي به دست نيامد.
نسخههاي چاپي:
چاپ نشده است.
در شرح و بيان شعر و انواع آن است.
نسخههاي خطي:
هيچ نسخهي خطي به دست نيامد.
نسخههاي چاپي:
چاپ نشده است.
نسخههاي خطي:
هيچ نسخهي خطي به دست نيامد.
نسخههاي چاپي:
چاپ نشده است.
منابع:
اثرآفرينان 1/127؛ الاعلام زرکلي 6/99 و 9/330؛ انباه الرواة 3/116؛ ايضاح المکنون 2/421؛ بغية الوعاة 1/94؛ دانشمندان و سخن‌سرايان فارس 1/95؛ روضات الجنات 3/339؛ ريحانة الادب 7/376 و 8/103-104؛ طبقات اعلام الشيعة (النابس في القرن الخامس) 2/164؛ فرهنگ بزرگان اسلام و ايران 496؛ فرهنگ زندگي‌نامه‌ها 1/569؛ معجم الادباء 6/2523؛ معجم المولفين 3/258؛ الموسوعة الميسرة في تراجم ائمة التفسير و الاقراء و النحو و اللغة 3/2058؛ الوافي بالوفيات 3/9؛ هدية العارفين 2/64.