علی بن حسن استرآبادی
اثر آفرينان استرآباد و جرجان (استان گلستان)
قرن 9هـ.ق.
از شرح احوال و زندگاني استاد بزرگ و دانشمند ارزشمند، «زين‌الدين علي بن حسن بن محمد استرآبادي»، جز آنچه مرحوم «افندي» در «رياض العلما» و مرحوم «آقابزرگ» در «طبقات اعلام الشيعة» آورده است، هيچ اطلاع ديگري نداريم.
براساس همين گزارش، وي دانشمندي فاضل و فقيهي کامل از متاخرين فقها به حساب آمده است. از اين عالم گران‌قدر، چند اجازه براي شاگردانش صادر شده است. اين اجازات را کتاب‌شناسان بزرگي مانند «افندي» و «آقابزرگ» ديده‌اند.
به‌نظر «افندي» سال وفات او نمي‌تواند مطابق گزارش يکي از شاگردانش، سال 807هـ.ق. باشد؛ زيرا اجازات او در سال‌هاي پس از 820 و 830هـ.ق. نوشته شده است. از اين‌رو «آقابزرگ» مي‌فرمايد: در حدود سال 837هـ.ق. به رحمت ايزدي پيوسته است.
از شاگردان او «حسن بن حمزة بن محسن حسيني موسوي نجفي» و «سلطان بن حسن حسيني» را مي‌شناسيم.
از استادان اوست: «رضي‌الدين ابوسعيد حسن بن ضياءالدين عبدالله بن مجدالدين ابوالفوارس محمد بن علي اعرج حسيني راوي» و «جمال‌الدين محمد بن عميدالدين عبدالمطلب» و «عزالدين حسن بن سليمان حلي».
آثار:
وي اين اجازه را به شاگردش حسن بن حمزه در تاريخ 820هـ.ق. داده است.
نسخههاي خطي:
مرحوم «افندي» چند نسخه‌ي خطي از اين اجازه در «تبريز» و ديگر شهرها مشاهده کرده است.
نسخههاي چاپي:
چاپ نشده است.
شيخ زين‌الدين علي استرآبادي اين اجازه را براي شاگردش «سيد نظام‌الدين ترکه» نگاشته است.
نسخههاي خطي:
مرحوم «افندي» و «آقابزرگ»، از اين اجازه گزارش داده‌اند.
نسخههاي چاپي:
چاپ نشده است.
اين اجازه براي شاگردش «سيد سلطان بن حسن حسيني» صادر شده است.
نسخههاي خطي:
مرحوم «افندي» و «آقابزرگ»، از اين اجازه گزارش داده‌اند.
نسخههاي چاپي:
چاپ نشده است.
4. حاشية علي تحرير الاحکام الشرعية
«تحرير الاحکام الشرعية» اثر ارزشمند «علامه حلي»، بدون استدلال و به شکل فتواست. شيخ زين‌الدين استرآبادي بر اين کتاب «علامه حلي» حاشيه نگاشته است.
نسخههاي خطي:
شاگردش سيد نظام‌الدين ترکه از وجود اين حاشيه خبر داده است.
نسخههاي چاپي:
چاپ نشده است.
هم‌چنين وي تعليقاتي دارد که مرحوم «افندي» درباره‌ي آنها توضيحات زيادي نداده است.
منابع:
الذريعة 1/211 و 6/32؛ رياض العلماء 3/372-373، 411-412 و 7/115؛ طبقات اعلام الشيعة (احياء الداثر) 4/88.