علی گرگانی
اثر آفرينان استرآباد و جرجان (استان گلستان)
علي گرگاني
قرن 8هـ.ق.
عالم، فقيه و محدث قرن هشتم هـ. ق.، ابوالمحاسن علي گرگاني، از جمله دانشمندان سرزمين «جرجان» و «استرآباد» است که از شرح زندگاني وي هيچ آگاهي نداريم.
ظاهراً مرحوم «افندي» نخستين شرح‌حال‌نگار است که از او ياد کرده است. وي ذيل شرح‌حال مولي الشيخ «ابوسعيد الحسن بن الحسين الشيعي السبزواري»، به کتاب «ابوالمحاسن علي گرگاني» اشاره کرده و مي‌گويد: «اين اثر به خط شيخ حسن سبزواري کتابت شده است.»
سپس سال کتابت را 747هـ.ق. و سال تاليف آن را 720هـ.ق. تعيين کرده است.
گذشته از اين، در بخش کنيه‌ها، ذيل «الشيخ ابوالمحاسن جرجاني»، او را از بزرگان علماي معاصر «علامه حلي» معرفي مي‌کند.
مرحوم «افندي» در اين بخش، از وجود يک نسخه‌ي کهن از آثار «ابوالمحاسن گرگاني»، در نزد خودش خبر مي‌دهد.
مرحوم «آقابزرگ» در «الحقائق الراهنه»، بر «افندي» ايراد وارد کرده و گفته است که وي شرح‌حال ابوالمحاسن گرگاني را با «ابوالمحاسن روياني»، درهم کرده است. در حالي که با مراجعه به «رياض‌العلما» چنين چيزي مشاهده نمي‌گردد.
آثار:
تکملة السعادات في کيفية العبادات المسنونات
مولف اين اثر را در عبادات و به زبان فارسي نوشته است.
نسخههاي خطي:
صاحب «رياض العلما» از 1 نسخه‌ي خطي در کتابخانه‌ي خودش خبر داده و آن را به خط «شيخ حسن بن حسين سبزواري» معرفي کرده است. سال کتابت نسخه، 747هـ.ق. است.
نسخههاي چاپي:
چاپ نشده است.
منابع:
اثرآفرينان 1/189؛ اعيان الشيعة 2/422؛ الذريعة 4/414-415؛ رياض العلماء 1/176 و 5/509؛ طبقات اعلام الشيعة (الحقائق الراهنة) 3/174.