بندرجز

آلبوم‌خانه استرآباد

بندرجَز[1]

بندرگز، بندر کناره گز

پررونق‌­ترین و تا اواخر سلطنت قاجار تنها بندر تجاری ایالت استرآباد.(كرزن. 1362/251)، برخی این بندر را یکی از بهترین بنادر دریای خزر دانسته­‌اند. (اعتمادالسلطنه. 1364/53، و اعتماد السلطنه. 1368/2195)، تأسیس این بندر را به حدود سال 1257ق[2] در زمان حکومت عباس­‌خان قاجار نسبت داده­‌اند.(مکنزی. 1359/164،165)، کتابچه‌­ی نفوس استرآباد (1276ق/ 1238ش) بندرجز را یکی از قراء بلوک انزان و نفوس آن را 1448 نفر دانسته است. (ذبیحی و افشار.1363/196)، ناصرالدین‌­شاه طی فرمانی مورخ 1311ق (1272ش) بندرجز را قطعه‌­ای از اراضی قریه­‌ی جز و جزو قریه‌­ی مزبور دانسته و آن را ملک میرزا عبدالله‌­خان انتظام­‌الدوله، حکمران مازندران و استرآباد، شناخته است. (ستوده.1377/227،228)، قورخانچی در تاریخ 1327ق (1288ش) می­‌نویسد: «بندر معروف به «کناره‌­گز» در نیم فرسنگی (3کیلومتری) جَز در چهل کیلومتری استرآباد، در سمت مغرب استرآباد واقع است. در بندرجز تجّار ارامنه زیاد و مغازه‌­های متعدد دارد. همه قسم خرازی و اقمشه روسی و بلور و آرد حاجی‌­طرخان و شکر و انواع مشروبات دارند ... هم آنجا دایره‌­ی تلگراف و پست هم دارد و ملکی آن متعلق به حاجی حسین‌­آقای امین­‌الضرب و انتظام­‌الدوله است». (ذبیحی و افشار.1363/100)