ایلوار پنج‌دانگه و ایلوار یک‌دانگه

ایلوار   /  Ilvār

ایلوار پنجدانگه و ایلوار یکدانگه، دو روستا از توابع دهستان سدن‌رستاق غربی، بخش مرکزی شهرستان کردکوی، استان گلستان.

روستاهای ایلوار پنجدانگه و ایلوار یکدانگه (در گویش محلی: اِلوار) از توابع دهستان سدن رستاق غربی در بخش مرکزی شهرستان کردکوی، استان گلستان هستند. این دو روستا در فاصله حدود 7 کیلومتری شرق شهر کردکوی قرار دارند و از شمال به زمین‌های زراعی و جاده گرگان – ساری و از جنوب به جاده قدیم گرگان – کردکوی (معروف به کهنه خط) محدود می‌شوند.

با توجه به تلفظ نام روستای ایلوار به صورت الوار در گویش تبریِ مردم محل، و با در نظر گرفتن معنای آن در این گویش – «چوب تراشیده‌شده به ابعاد تقریباً ۲۰×۴۰ و به طول حدود ۲۸۰ سانتی‌متر»[1] – می‌توان حدس زد که نامگذاری این روستاها با چوب جنگلی، عمل تراشیدن آن و کاربردش به‌ویژه در ساخت سقف بناهای مسکونی ارتباط دارد.

وجود تپه ایلوار (آق اسماعیل) که آثاری از دوره های پیش از تاریخ و دوره اسلامی در آن شناسایی شده و در سال 1382 با شماره 11181 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، نشانگر پیشینه و اهمیت تاریخی این ناحیه است. همچنین در وقف‌نامه ای به تاریخ 1034ق، سید لطیف بورکیایی پنج دانگ از قریه الوار، تمامی بورک و قریه آن سوی رودبار و نیمی از قریه حسن‌آباد را بر اولاد ذکور خود وقف کرده است.[2] 

ایلوار در دوره قاجار یکی از روستاهای بلوک سدن رستاق در ولایت استرآباد بود که ماموران و گزارش نویسانی چون میرزا ابراهیم[3]، مکنزی[4]، ملگونف[5] و رابینو[6] از آن نام برده‌اند.

در گزارش نخبه سیفیه، متعلق به سال 1276ق، آمده است که قریه الوار دارای 80 خانوار با 385 نفر جمعیت بوده است.  که از این تعداد «مرد و زن‌دار 80 نفر، زن‌شوهردار 103 نفر، مرد بی‌زن 43 نفر، زن بی‌شوهر 22 نفر، پسر صغر 69 نفر، دختر کبر 22 نفر، دختر صغر 46 نفر»[7] هستند. 

در کتابچه نفوس اهالی مملکت استرآباد، متعلق به سال 1296ق، ایلوار اینگونه توصیف شده است: «ایلوار اربابی و رعیتی است. مالکین آنجا سادات ساکن همان قریه و قریه چغراند. آب مشروب از رودخانه چغر تأمین می‌شود و ملک‌های چغر و الوار جمع آن‌ها یکی است. تعداد نفوس آن‌ها 339 نفر است.»[8]

الوار در عصر قاجار از ناامنی، هجوم و چپاول ساکنان نواحی شمالی در امان نبوده و گزارش‌های متعددی در این زمینه وجود دارد[9].

اهالی الوار مسلمان و شیعه مذهب‌اند و به گویش تبری سخن می‌گویند.

ایلوار که در گذشته روستایی واحد بود، با عبور یک رودخانه از وسط آن، به دو محله تقسیم شد: ایلوار پنج‌دانگه (شرقی) و ایلوار یک‌دانگه (غربی). پیشینه این تقسیم‌بندی تقریباً به دوره پهلوی اول بازمی‌گردد.  با دیواره‌سازی رودخانه در سال‌های 1358 و 1359 توسط فرماندار وقت کردکوی، حجت الاسلام محمدعلی روحانی فرد، تقسیم ایلوار به دو روستای پنج دانگه و یک دانگه تشدید شد و روستا عملاً به دو واحد مستقل تبدیل گردید. بافت سنتی هر دو روستا با اجرای طرح هادی و ساخت و سازهای جدید کاملاً تغییر یافته است.

_____________________________________________________________

 ایلوار پنج‌دانگه    /     Ilvar-e-Panj-Dangeh   

روستای ایلوار پنج‌دانگه در فاصله حدود 7 کیلومتری شرق شهر کردکوی واقع شده و در مختصات جغرافیایی عرض  46ً  47َ °36  شمالی و طول  37ً  َ11َ °54 شرقی با ارتفاع تقریبی 11 متر از سطح دریا قرار دارد.[10] 

این روستا از شمال به زمین‌های زراعی و جاده اصلی گرگان – ساری، از جنوب به جاده قدیم گرگان – کردکوی (کهنه خط)، از غرب به روستای ایلوار یک‌دانگه و از شرق به روستای زراع‌محله محدود می‌شود.

اهالی ایلوار پنج‌دانگه همگی کشاورز هستند و در حدود 380 هکتار زمین زراعی به کشت محصولاتی چون گندم، کلزا، لوبیای روغنی، شالی و سایر محصولات اشتغال دارند.[11]

اهالی ایلوار دارای نام‌های خانوادگی امیرلطیفی، قاسمعلی، مسگری، کریمی‌طالقانی، تازیکه، شهری‌نژاد، خطیری، هدایتی، حسام، کلاتی، رستمانی و حاجیلری هستند.

جمعیت روستای ایلوار پنج‌دانگه بر اساس سرشماری نفوس و مسکن ایران در سال‌های 1335 تا 1395 به شرح زیر است:[12]

روستای ایلوار پنج‌دانگه دارای یک باب مسجد، حسینیه فاطمیه و حمام عمومی است. اهالی از خدمات دبستان و خانه بهداشت روستای الوار یک‌دانگه استفاده می‌کنند. در جریان جنگ تحمیلی، هفت نفر از اهالی ایلوار به شهادت رسیدند.

________________________________________________________________

ایلوار یک‌دانگه     /      ilvar-e- yekdangeh      

روستای ایلوار یک‌دانگه در فاصله حدود 7 کیلومتری شرق شهر کردکوی واقع شده و در مختصات جغرافیایی عرض  46ً  47َ °36 و طول 37ً  َ11َ °54، با ارتفاع 11 متر از سطح دریا قرار دارد.[14]

این روستا از شمال به جاده اصلی گرگان – ساری، از جنوب به جاده قدیم گرگان – کردکوی (کهنه خط)، از شرق به روستای ایلوار پنج‌دانگه و از غرب به روستای چهارده محدود می‌شود.  

اهالی روستای ایلوار یک‌دانگه همگی کشاورز هستند و در حدود 700 هکتار زمین زراعی به کشت محصولاتی چون گندم، کلزا، سویا، شالی و سایر محصولات مشغول‌اند.[15]. 

جمعیت روستای ایلوار یک‌دانگه بر اساس سرشماری نفوس و مسکن در سال‌های 1335 تا 1395 به شرح زیر است:[16]

اهالی روستای ایلوار یک‌دانگه دارای نام‌های خانوادگی رستمانی، ملا محمد زمانی، شنایی، فلاح، حسینقلی ارباب، تیموری، مهاجر و دیگر نام‌ها هستند.

روستای ایلوار یک‌دانگه دارای مسجد، زینبیه و حسینیه است. این روستا همچنین از امکانات آموزشی و خدماتی مانند دبستان ابتدایی، دبیرستان متوسطه اول، خانه بهداشت و پست بانک برخوردار است.                                               

در جنگ تحمیلی ایران و عراق، ده نفر از اهالی روستای ایلوار یک‌دانگه به شهادت رسیدند. یکی از مشهورترین چهره‌های این روستا، شهید محمدعلی روحانی‌فرد است. علاوه بر ایشان، محمدباقر داودی، نماینده دوره دوم مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه کردکوی، بندرگز، بندرترکمن و گمیشان، از چهره‌های شناخته‌شده این روستا به شمار می‌رود.

منابع:

• ذبیحی، مسیح. (1363). گرگان نامه. تهران: انتشارات بابک.
• رابینو، یاسنت لوئی. (1383). مازندران و استراباد.(مترجم غلامعلی وحید مازندرانی). تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
• رجائی، رحمت‌اله. (1403). گفت‌وگوی شخصی با عاطفه قاسمعلی (دهیار روستای ایلوار پنج‌دانگه).
• رجائی، رحمت‌اله. (1403). گفت‌وگوی شخصی با علی فخرالدین (دهیار روستای ایلوار یک‌دانگه).
• سازمان نقشه برداری کشور، پایگاه ملی نام‏های جغرافیایی ایران. قابل دسترسی از: https://gndb.ncc.gov.ir
• ستوده، منوچهر. (1380). از آستارا تا استارباد(جلد10). تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
• قورخانچی، محمدعلی.(1360). نخبه سیفیه. تهران: نشر تاریخ ایران.
• مرکز آمار ایران. درگاه ملی آمار. نتیجه سرشماری نفوس و مسکن. قابل دسترسی از:https://www.amar.org.ir
•  مقصودلو، حسینقلی. (1363). مخابرات استراباد. تهران: نشر تاریخ ایران.
• مکنزی، چارلز فرانسیس.(1359). سفرنامه شمال. تهران: نشر گستره.
• ملگونف، گ‍ری‍گوری‌ وال‍ریان‍ووی‍چ‌. (1364). سفرنامه ملگونف: سواحل جنوبی دریای خزر. تهران: انتشارات دادجو.
• میرزا ابراهیم، (1355). سفرنامه استرآباد و مازندران و گیلان. به کوشش مسعود گلزاری. تهران،: بنیاد فرهنگ ایران.
• نصری اشرفی، جهانگیر. (1381). فرهنگ واژگان تبری. تهران: احیا کتاب.