اسرای بجنوردی

آلبوم‌خانه استرآباد

اسرای بجنوردی

در توضیحات ذیل عکس شماره‌­ی 67 آمده: «هفت نفر اسیریست که از بجنورد چاروای ایگدر و قان­یخمز برده بودند، رؤسای طایفه‌­ی یموت آن­ها را گرفته، آورده‌­اند...». (آلبوم 298. 1307ق/ ع100)، همچنین در توضیحات ذیل عکس شماره‌­ی 62 آمده: «گروپ رؤسای تمام طوایف یموت و ریش­‌سفیدان طایفه ایگدر و قان­یوخمز که از اترک معاودت نموده، اسراء بجنورد را آورده­‌اند، شیری که سردار ایگدر است و بسرداری او این اسرا را از بجنورد آورده بودند، خود او این اسرا را برداشته به اردو آورده ...». (آلبوم298. 1307ق/ ع122)، ویلیام آیرونز در حدود سال­‌های 1960و 1970م (مطابق حدود 1339 و 1349 ش) در کتاب ترکمن‌های یموت، در ذیل مدخلی با عنوان «بردگی و خویشاوندی» می‌­نویسد: «برده‌­گیری عمدتا بر ضد جمعیت کرد اطراف بجنورد صورت می­‌گرفت و تا زمان سرکوب یموت در 1925 [مطابق حدود 1304 ش] ادامه یافت. در این تهاجمات فقط کودکان را به اسارت می­‌گرفتند و کسانی که بدین صورت اسیر می‌­شدند یا از طرف خود اسیرکنندگان‌شان نگهداری و یا به یموت دیگری فروخته می‏‌شدند. بنابراین، تعداد زیادی از افرادی که در حال حاضر در میان یموت­‌ها زندگی می­‌کنند، در کودکی برده بوده و پایگاه اجتماعی عمومی بردگان هنوز به خوبی به یاد مانده است. بردگان در خانوار مالکانشان موقعیتی به دست می‏‌آورند که می‌­توان آن را به عنوان پسرها یا دخترهای درجه دوم توصیف کرد. بردگان کارهایی مشابه با پسرها و دخترهای عادی خانواده انجام می­‌دادند و پیوند عاطفی بین برده و آقا گسترش می­‌یافت. شیربهای زنان برده با شیربهای سایر عروس‌­ها مشابه بود و پس از ازدواج با آن­ها کاملا به مانند دیگر زنان رفتار می­‌گردید. یک مرد اگر بخواهد، می‌‏تواند برای برده‌­ای که به سن بلوغ رسیده، اسباب لازم برای یک زندگی مستقل را فراهم کند و او را آزاد نماید، فرایندی که مشابه با تشکیل خانوار مستقل برای پسر واقعی است. اگر آقای او این کار را انجام ندهد، برده آزادیش را پس از فوت آقایش به دست می‌­آورد. هرچند برده در میان پسران واقعی صاحبش، موقعیتی کاملا مشابه با آن­ها ندارد. به عنوان مثال، ضروری نبود برده پیش از پسران واقعی کوچکتر صاحبش عروسی کرده، یا پیش از آن­ها خانوار مستقل تشکیل دهد. معمولا او ارث کمتری از پسران عادی دریافت می­‌کند...» (آیرونز. 1386/334-333)، هرچند ممکن است طبق گفته‌­ی آیرونز ترکمن­‌های یموت فقط کودکان را نزد خود نگاه می­‌داشتند، اما عکس شماره­‌ی 67 نشان می­‌دهد که تنها کودکان را به اسارت نمی­‌گرفته‌­اند، چرا که در عکس مذکور تصویر دو زن و یک جوان بجنوردی هم دیده می‏‌شود. (آلبوم298. 1307ق/ ع100)